Dzisiejszym tematem nie będzie degustacja herbaty, ale zapoznamy się z prawem, które obowiązuje osoby i firmy, zajmujące się sprowadzaniem (importem) herbaty do Polski oraz sprzedażą herbaty na terenie kraju. Skupimy się przede wszystkim na gramaturze, bo to jest dla konsumenta chyba najważniejsze, wszak płaci nie tylko za jakość, ale i za ilość suszu.
Zacznijmy od sprzedaży.
Przede wszystkim sprzedawców obowiązuje ustawa z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2016 r. poz. 884 i 1948), która mówi o:
- posługiwaniu się legalnymi jednostkami miar na terenie Rzeczpospolitej Polskiej (art. 5),
- obowiązku stosowania legalnych jednostek miar (art. 6),
- prawnej kontroli metrologicznej (art. 8 wraz z podpunktami),
- nadzorze nad wykonywaniem ustawy (art. 21 i 22 wraz z podpunktami),
- sankcjach za naruszenie ustawy (art. 26)
W skrócie (bo polecam zapoznanie się z ww. ustawą):
- legalne jednostki miar to jednostki Międzynarodowego Układu Jednostek Miar (SI) oraz jednostki dopuszczone do stosowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także ich dziesiętne podwielokrotności i wielokrotności, np. kilogram (skrót: kg), gram (skrót: g).
Przy czym proszę pamiętać o poprawnym zapisie jednostek (w tym wypadku małymi literami). Błędem jest zapisywanie kg tak: KG, Kg oraz kG.
- obowiązek dotyczy użytkowania, czyli sprzedaży na przyrządach pomiarowych posługujących się legalnymi jednostkami, co jest raczej oczywiste, bo w Polsce większość wag wyraża masę w gramach bądź kilogramach (pomijam wagi zabytkowe, które mogą wyrażać masę np. w funtach)
- i tu zaczyna się problem, bo aby handlować legalnie, trzeba mieć nie tylko odpowiednio dobraną wagę (z zatwierdzeniem typu na Polskę i/lub UE), ale także zalegalizowaną, czyli sprawdzoną i poświadczoną cechami (bądź cechami i świadectwem) przez odpowiedni Urząd Miar
Przykład:
Źródło: http://www.apteczny.info/2014/01/legalizacja-wag-aptecznych.html
- Urząd Miar ma prawo do kontroli sprzedawcy/przedsiębiorcy w celu sprawdzenia czy posiada wagę zalegalizowaną, dopuszczoną do obrotu na terenie Polski oraz czy stosuje legalne jednostki miar,
- Urząd Miar ma prawo do nałożenia mandatu karnego za brak ważnych dowodów kontroli metrologicznej, czyli braku legalizacji bądź posiadania przyrządu z nieważną legalizacją (poza terminem).
Krótko: jeśli jesteś sprzedawcą to musisz mieć wagę (odpowiednio dobraną), a także zalegalizowaną.
Właściwy dobór wagi to podstawa. Zwyczajne wagi handlowe (klasy dokładności III) posiadają zakres ważenia od minimum = 100 g, zdarzają się też z minimum = 40 g. A co jeśli sprzedajemy herbatę w paczuszkach 10 gramowych? Trzeba mieć dokładniejszą wagę! Niestety…
Oczywiście można sprzedawać poniżej minimum (co odradzam), ale jeśli trafi się niezadowolony klient, a sprawa trafi do sądu, wtedy mogą już być problemy. To samo się tyczy wagi bez legalizacji lub z nieważną legalizacją. Urząd Miar może ukarać użytkownika przyrządu pomiarowego mandatem karnym kredytowanym do 500 zł.
Niektórzy sprzedawcy używają także do sprzedaży wag kuchennych czy innych, kupionych na aukcjach internetowych, a które to nie nadają się – z punktu widzenia polskiego i unijnego prawa – do stosowania w handlu, a także nie podlegają prawnej kontroli metrologicznej (czyli nie mogą być zalegalizowane).
Czas na import, czyli… towary paczkowane.
O przestrzeganiu wymagań dotyczących paczkowania produktów mówi ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2015 r. poz.1161). Mając na uwadze sprzedaż i import herbaty najważniejsze punkty to:
- art. 2, który mówi nam:
a) co to jest towar paczkowany:
„towar paczkowany – produkt umieszczony w opakowaniu jednostkowym dowolnego rodzaju, którego ilość nominalna, jednakowa dla całej partii, odmierzona bez udziału nabywcy, nieprzekraczająca 50 kg lub 50 l, nie może zostać zmieniona bez naruszenia opakowania”
b) czym jest paczkowanie:
„paczkowanie – umieszczenie odmierzonej porcji produktu w opakowaniu jednostkowym w celu wprowadzenia go do obrotu jako towaru paczkowanego”
c) kim jest paczkujący:
„paczkujący – przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm. 4) ), który paczkuje produkty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wprowadza towar paczkowany do obrotu”
d) kim jest zlecający paczkowanie:
„zlecający paczkowanie – przedsiębiorcę, który zleca paczkowanie produktu innemu podmiotowi i wprowadza towar paczkowany do obrotu jako paczkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”
e) kim jest paczkujący na zlecenie:
„paczkujący na zlecenie – przedsiębiorcę, który paczkuje produkty na zlecenie i przekazuje towary paczkowane zlecającemu paczkowanie”
f) kim jest importer:
„importer – przedsiębiorcę, który sprowadza towar paczkowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa niebędącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i wprowadza go do obrotu”
g) kim jest sprowadzający:
„sprowadzający – przedsiębiorcę, który sprowadza towar paczkowany nieoznaczony znakiem „e” na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z innego państwa – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i wprowadza go do obrotu”
- ważny jest również art. 8, który mówi:
„Paczkujący, importer, sprowadzający albo zlecający paczkowanie jest odpowiedzialny za to, aby towar paczkowany spełniał wymagania określone w ustawie. W szczególności ponosi on odpowiedzialność za zapewnienie, że ilość rzeczywista odpowiada ilości nominalnej podanej na opakowaniu jednostkowym”
- importerów herbaty powinien zainteresować art. 10, który mówi:
„W przypadku towarów paczkowanych, które są paczkowane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, za spełnienie wymagań określonych w ustawie uznaje się pisemną deklarację sprowadzającego lub importera, w tym zlecającego paczkowanie, lub posiadanie przez niego dokumentacji świadczącej o tym, że w procesie paczkowania były stosowane odpowiednie metody kontroli ilości rzeczywistej towaru paczkowanego”
- proszę pamiętać także o art. 12, którego fragment przytoczę:
„Paczkujący, zlecający paczkowanie lub paczkujący na zlecenie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia paczkowania produktów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany zgłosić ten fakt dyrektorowi okręgowego urzędu miar właściwego ze względu na miejsce paczkowania”
To samo dotyczy sprowadzającego oraz importera.
- dalej w ustawie można wyczytać o kontrolach przeprowadzanych u paczkującego, o stosowaniu znaczka „e” (kto może stosować ten znaczek, a kto nie)
Przykład:
Źródło: http://cosmeticsafetyfacts.pl/2016/06/28/etykiety-kosmetykow-pod-lupa-czesc-2/
- oczywiście mowa jest także o sankcjach, które sięgają do 1000 zł lub do 3000 zł (od art. 33 do art. 36)
Warto zapoznać się z całą ustawą. Powyżej zaprezentowałem tylko niewielki jej wycinek.
O ile importujemy herbaty w dużych, zbiorczych paczkach, które później otwieramy, by sprzedawać na wagę (o różnej gramaturze) – nie ma problemu. Nie podlegamy ustawie o towarach paczkowanych.
Problem zaczyna się, gdy sprowadzamy partię jednakowych opakowań, które bez otwierania wprowadzamy do obrotu na terenie Polski, ewentualnie, jeśli przepakowujemy, robiąc ze zbiorczej paczki np. 25 kg, małe paczuszki po np. 100 g każda (czyli o jednakowej masie). Stajemy się wtedy odpowiednio importerem/sprowadzającym lub paczkującym. I zaczynamy podlegać ww. ustawie.
Warto wtedy zapoznać się z ww. ustawą oraz zastosować odpowiedni system kontroli, a także wprowadzić odpowiednie oznaczenia na produktach (jeśli ich nie ma) lub zastosować nowe. I co najważniejsze, zgłosić fakt paczkowania (wszelkie dane i dokumenty znajdują się na stronie Głównego Urzędu Miar) – za brak zgłoszenia ustawodawca przewiduje sankcje karne do 3000 zł.
Ważne są także oznaczenia gramatury, a także wysokość cyfr i liter! Precyzuje to Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 122, poz.1010).
Przykład:
Dla towaru paczkowanego 500 g minimalna wysokość oznakowania na etykietach opakowań jednostkowych towaru paczkowanego to 4 mm, natomiast dla towaru paczkowanego 200 g minimalna wysokość oznakowania na etykietach opakowań jednostkowych towaru paczkowanego to 3 mm. Przypomnę, że to tylko przykłady.
Litery i cyfry nie mogą być pisane kursywą (źle: 500 g – dobrze: 500 g), pomiędzy wartością cyfrową, a jednostką miary zaleca się stosować spację (zgodnie z zasadami poprawnej pisowni w języku polskim; dobrze: 500 g – niepoprawnie: 500g), a na końcu nie powinno się stawiać kropki (poprawnie: 500 g – niepoprawnie: 500 g.).
Rozporządzenie mówi także, że:
„Oznakowanie ilości nominalnej towaru paczkowanego może być poprzedzone dodatkowym napisem, odpowiednio: „objętość netto”, „masa netto” lub „zawartość netto”.”
Niewłaściwym zatem jest zapis, który często się spotyka „waga 500 g”, albowiem waga to przyrząd pomiarowy, a masa produktu to „masa netto”. Niewłaściwym jest także zapis „masa netto 500 g ± 3 g”. Jeśli mamy produkty o jednakowej masie, to powinien być zastosowany zapis „masa netto 500 g”, a jeśli mamy produkty o różnej masie, to na każdym powinna być podana jego właściwa masa, np. na produkcie 1 „masa netto 503 g”, na produkcie drugim „masa netto 498 g”, na kolejnym „masa netto 505 g” itd.
Myślę, że trochę objaśniłem zawiłości prawa oraz naświetliłem temat tym, którzy z nim nie mieli jeszcze do czynienia. Jeśli macie pytania, piszcie.
Uwaga.
Treść artykułu nie stanowi źródła prawa, a została przygotowana wyłącznie w celu ułatwienia interpretacji przepisów i ma charakter pomocniczy i informacyjny.
Bibliografia:
- Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2016 r. poz. 884 i 1948),
- Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2015 r. poz.1161)
Warto też zapoznać się z:
- Poradnik dotyczący organizacji systemu kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego,
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 2 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań dla przyrządów pomiarowych (Dz. U. 2016 poz. 815),
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. z 2014 r. poz. 1066),
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. poz. 29),
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 czerwca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. poz. 728),
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 122, poz.1010),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz. U. 2006 nr 225, poz. 1638),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 stycznia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie legalnych jednostek miar (Dz. U. 2010 nr 9, poz. 61).
